Y presennol a’r dyfodol
Mae ein cymdeithas wedi methu’n sylfaenol pan fo miliynau ohonom yn brwydro i ddod o hyd i dai diogel, fforddiadwy.
- Mae gan fyfyrwyr cyffredin 50c i fyw arno bob wythnos ar ôl talu rhent
- Mae prisiau llety myfyrwyr wedi cynyddu 61% ers 2012
- Mae 2 o bob 5 myfyriwr wedi ystyried rhoi'r gorau iddi oherwydd costau rhent a biliau
- Mae’r 25m o gartrefi sydd yn Lloegr yn gollwng 58.5m tunnell o CO2 bob blwyddyn
Y math mwyaf cyffredin o lety ar gyfer oedolion ifanc bellach yw byw gyda'n rhieni. Ni allwn fforddio symud allan, neu mae rhaid i ni ymladd dros yr ychydig o leoedd fforddiadwy o safon sydd ar gael ym mhob ardal. Mae yna hefyd y rhai ohonom nad yw byw gartref erioed wedi bod yn opsiwn, pan fyddwn wedi dod trwy'r system ofal, neu wedi ymddieithrio oddi wrth ein rhieni. Os nad ydym yn adnabod gwarantwr sy'n berchen ar dŷ yn y DU, rydym yn gorfod talu'n ychwanegol i gwmni preifat, gan dalu chwe mis o rent ymlaen llaw, neu'n methu â rhentu o gwbl.
Roedd mynd i’r brifysgol a’r coleg yn arfer nodi dechrau byw’n annibynnol i’r rhan fwyaf o fyfyrwyr: nawr, mae ein dyfodol ar stop gan ein bod yn dal i fyw yn ystafelloedd gwely ein plentyndod, yn meddwl tybed a allwn fforddio symud allan, ac yn dymuno cael profiadau gwahanol. Yn syml, nid oes digon o lety fforddiadwy.
Mae tai yn effeithio ar bob agwedd ar ein haddysg a'n dewisiadau. Os na chymerwn gamau, bydd hyn yn parhau i effeithio ar ein hiechyd, yn cyfyngu ar ein dewisiadau o ran ble i astudio, mynediad at addysg ac yn chwalu economïau lleol yn araf bach wrth i ni wario ein holl fenthyciadau yn cyrraedd campysau cyfagos, nid cymdeithasu a byw’n annibynnol.
Presennol a dyfodol amgen
Gallem i gyd fod â safon byw dda mewn tai gwyrdd, fforddiadwy o ansawdd derbyniol.
Nid ydym am fyw ar wahân i weddill y boblogaeth mewn rhannau o drefi myfyrwyr. Rydym naill ai'n dewis astudio ac adeiladu bywydau yn rhywle newydd, neu rydym eisoes yn breswylwyr, yn cael ein hyfforddi ac yn uwchsgilio'n lleol. Rydym yn rhan o’r trefi a’r dinasoedd yr ydym yn astudio ynddynt.
Bydd gwella tai yn y DU yn cael effaith ar bob agwedd ar fywyd, o addysg i waith i fagu plant a gofalu am neiniau a theidiau – ac ar gyfrannu at economïau lleol.
Pe bai prifysgolion, colegau, llywodraeth genedlaethol a lleol yn cydweithio ar gynllunio lleol sy’n sicrhau’r ansawdd bywyd gorau posibl i bob un o’r trigolion, gallwn wneud i hyn ddigwydd.
Os bydd llywodraeth newydd yn rheoleiddio ansawdd tai, inswleiddio, lefelau rhenti ac yn buddsoddi mewn adeiladu tai newydd, gwyrdd, fforddiadwy a chymdeithasol, y gall pawb fyw ynddynt, gallwn ddod â’r argyfwng tai i ben unwaith ac am byth.
Syniadau polisi
Ei gwneud yn syml i bob myfyriwr gael gafael at lety o ansawdd uchel
Dileu’r angen am warantwyr ar eiddo rhent, ac am daliadau diogelwch ymlaen llaw cyfatebol.
Ymrwymo i 35% o ystafelloedd ar lefel fforddiadwy ar draws yr holl neuaddau myfyrwyr, gan gynnwys sicrhau bod amrywiaeth o opsiynau rhentu ar gael ym mhob tref myfyrwyr.
Gostwng rhenti trwy reolaeth rhent a rheoleiddio ar refeniw i gwmnïau tai myfyrwyr preifat.
Sicrha bod gan fyfyrwyr sy'n rhentu a'r rhai nad ydynt yn fyfyrwyr sy'n rhentu’r un amddiffyniadau cyfreithiol.
Adeiladu mwy o dai gwyrdd, fforddiadwy a chymdeithasol i bawb – gan gynnwys myfyrwyr
Rheoleiddio refeniw cwmnïau landlordiaid myfyrwyr preifat enfawr; eu trethu ac ail-fuddsoddi’r arian mewn adeiladu tai fforddiadwy i fyfyrwyr.
Rheoleiddio ac ôl-osod: cyflwyno safonau gofynnol cryf ar gyfer inswleiddio cartrefi mewn adeiladau newydd, ac ariannu ôl-osod ar gyfer tai sy’n bodoli eisoes.
Trethu ail gartrefi a chartrefi gwag ar bremiwm, a chyllido adeiladu tai fforddiadwy ar raddfa fawr i fyfyrwyr a chymunedau, gan gynnwys cwmnïau tai cydweithredol a thai cymdeithasol.
Beth mae Myfyrwyr yn ei Feddwl
Mae 94% o fyfyrwyr yn meddwl y dylai fod cap neu reolaeth ar renti – gyda 74% yn rhestru hyn fel prif flaenoriaeth.
Dywedodd 87% o fyfyrwyr y dylid adeiladu mwy o lety fforddiadwy.
Mae 93% o fyfyrwyr yn cytuno y dylid buddsoddi mwy mewn trafnidiaeth gyhoeddus a thai gwyrddach, gyda 71% yn rhestru hyn fel prif flaenoriaeth.
